استفاده از شاخص‏های زیستی ماکروبنتوزها در تعیین سلامت اکولوژیکی آب (مطالعه موردی: حوضه آبخیز بختگان)

Authors

  • احمدرضا عیسایی دکترای جغرافیای طبیعی، مدیر گروه محیط زیست شرکت سهامی آب منطقه‏ای فارس
  • جابر اعظمی استادیار گروه علوم محیط زیست، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان *(مسئول مکاتبات)
  • حبیب مرادپور دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه علوم محیط زیست، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان
Abstract:

زمینه و هدف: از آن‌جایی‏‏‏که گونه‏های ماکروبنتوزها به طور قابل توجهی نسبت به آلودگی‏های محیط‌زیست حساسیت نشان می‏‏‏‏‏دهند؛ می‏توان از تغییرات ساختار اکولوژیک آن‌ها برای استنتاج بار آلودگی وارد شده به اکوسیستم استفاده کرد. لذا مطالعه حاضر با هدف شناسایی ماکروبنتوزها ساکن و هم‌چنین به منظور ارزیابی کارایی شاخص‌های تک معیاره و چند معیاره برای تعیین سلامت اکولوژیکی آب حوضه آبخیز بختگان در شهرستان اقلید انجام شد. روش بررسی: از نمونه‏بردار سوربر جهت نمونه‌برداری از 8 ایستگاه در طول مسیر رودخانه سفید و گاوگدار که از سرچشمه‌های مهم رود کر در حوضه آبی بختگان است،  استفاده شد. ویژگی‌های شیمیایی شامل BOD، COD، نیترات، نیتریت، فسفات، آمونیاک و کلی‍فرم مدفوعی در آزمایشگاه و ویژگی‌های فیزیکی دما، pH، هدایت الکتریکی، اکسیژن محلول، سختی کل و کدورت در محل نمونه‌برداری اندازه‌گیری شد. یافته‏ها: تعداد 8161 ماکروبنتوزها در 14 راسته و 24 خانواده شناسایی شدند که بیش‌ترین فراوانی متعلق به راسته Amphipoda، خانواده Gammaridae با فراوانی 66 درصد بود. ضریب همبستگی اسپیرمن (81/0 = r)، نشان داد که بین شاخص زیستی BMWP/ASPT  و ویژگی‌های زیستی وابستگی‌ بیش‌تری وجود دارد. بحث و نتیجه‏گیری: گرچه نتیجه‌ی تحلیل‌های آماری بیان‍گر عدم اختلاف معنی‌دار آماری بین شاخص‏های مورد مطالعه در ایستگاه‌های شاهد و غیر شاهد بود (05/0 Sig >)، اما تایید می‌کرد که کیفیت زیستی آب در تمام ایستگاه‏ها در سطح متوسط به پایین می‌باشد. نتیجه‏گیری نهایی، ضمن تعیین بهترین شاخص، آن بود که وضعیت اکوسیستم مطالعه شده، مطلوب نیست.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

محاسبه شاخص‏های زیستی ماکروبنتوزها جهت ارزیابی سلامت اکولوژیکی اکوسیستم‏های آبی

مهمترین موجودات زنده در تمام اکوسیستم‏ های آبی جهت ارزیابی و پیش‏بینی تغییرات اکولوژیک حتی تغییرات اقلیمی در دنیا، ماکروبنتوزها هستند. در ایران، کارایی ماکروبنتوزها در مدیریت منابع آبی حتی لیستی از خانواده‏ های موجود در اکوسیستم‏ های آبی، ناشناخته است لذا این مطالعه، اولین پژوهش به زبان فارسی است که به معرفی و نحوه محاسبه بیش از بیست شاخص‏ زیستی ماکروبنتوزها در سطح خانواده جهت سلامت اکولوژیک آب...

full text

پیش‌بینی سلامت حوضه آبخیز بر پایة متغیّرهای کیفیّت آب سطحی (مطالعه موردی: حوضه آبخیز طالقان)

کیفیّت آب سطحی، یکی از معیارهای مهمّ تعیین سلامت حوضه آبخیز است؛ به­گونه­ای که تغییرات آن، تعیین‌کنندة وضعیّت سلامت و در نتیجه، پایداری جوامع محیطی و انسانی است. با توجّه به اینکه در دهة اخیر، بر اثر مصرف بیش از حدّ منابع آب و آلودگی، این متغیّر حیاتی دچار تغییر شده است؛ بنابراین، اطّلاع از وضعیّت آن در سال­های آتی می­تواند نقش مهمّی در برنامه­ریزی محیطی و پایداری جغرافیای انسانی داشته باشد. حوضة آبخیز ...

full text

تعیین پایداری اکولوژیکی حوضه آبخیز کال‎شور با کاربرد ردپای اکولوژیکی

افزایش سطح گازهای گلخانه‎ای، تخریب محیط‎زیست و جنگل‎زدایی به همراه کاهش ظرفیت زیستی کره‎زمین جهت پاسخ‎دهی به نیازهای بشر از مهم‌ترین نگرانی‌ها در سطح جهانی به شمار می‌رود. در این پژوهش با استفاده از مفهوم ردپای اکولوژیک، پایداری حوزه آبخیز کال‎شور واقع در شهرستان سبزوار مورد بررسی قرار می‌گیرد. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهند که کل ردپای اکولوژیک حوزه برابر با 1076337 هکتار است و با مد نظر قرار دا...

full text

ارزیابی آسیب‌پذیری تخریب سرزمین با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه و سامانه اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: حوضه آبخیز مهارلو-بختگان)

شناسایی مناطق آسیب‌پذیر به تخریب سرزمین لازمه مدیریت پایدار منابع طبیعی است که یکی از گام‌های موجود در چارچوب حفاظتی محسوب می‌شود. در پدیده تخریب سرزمین موضوعی که بسیار اهمیت دارد، شناسایی مناطق حساس به تخریب و همچنین ارزیابی میزان آسیب‌پذیری به این پدیده است. هدف از این مطالعه ارزیابی آسیب‌پذیری تخریب سرزمین در حوضه آبخیز مهارلو-بختگان با استفاده از روش تصمیم‌گیری چند معیاره است. بدین منظور از...

full text

بررسی کارایی مدل SWAT در تعیین مؤلفه‌های بیلان آب حوضه ( مطالعه موردی: حوزه آبخیز مهرگرد سمیرم)

در این پژوهش، مؤلفه‌های بیلان آبی حوزه آبخیز مهرگرد با استفاده از مدل هیدرولوژیکی SWAT شبیه‌سازی شد. هدف اصلی این پژوهش، آزمون کارایی مدل و قابلیت استفاده از آن به‌عنوان شبیه‌ساز بیلان آب در حوزه آبخیز مهرگرد می‌باشد. به همین منظور اطلاعات لازم شامل بارش، حداقل و حداکثر دما، ساعات آفتابی، رطوبت نسبی، سرعت باد روزانه و دبی ماهانه و هم‌چنین نقشه‌های مورد نیاز شامل مدل رقومی ارتفاعی (DEM)، کاربری ...

full text

تعیین الگوهای آسیب‏پذیری کشاورزان نسبت به خشکسالی در ایران (مطالعه موردی: حوضه آبریز بختگان)

    خشکسالی یکی از قدیمی‏ترین و اصلی‏ترین بلایای طبیعی است که انسان از دیرباز با آن آشناست. از آن‌جایی که بخش کشاورزی بیش‌ترین مصرف کننده آب در کشور است، در زمان بروز خشکسالی بیش‌ترین خسارت را متحمل می‏شود. از این رو، آسیب‏پذیری کشاورزان در دوره‏های خشکسالی بسیار بالاست. این مطالعه ضمن بررسی ابعاد آسیب‏پذیری کشاورزان حوضه آبریز بختگان، الگوهای آسیب‏پذیری مناطق مورد مطالعه را در راستای مدیریت ری...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 21  issue 10

pages  161- 173

publication date 2019-12-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023